ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ, Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ

Του Γιάννη Κ. Αικατερινάρη

Οι φωτογραφίες και οι γραπτές μαρτυρίες -δημόσια και ιδιωτικά έγγραφα -, κι ακόμα περισσότερο τα μνημεία του Πολιτισμού και της Ιστορίας σε ό, τι αφορά στο βαθύτερο παρελθόν, στοιχειοθετούν με περισσότερη αξιοπιστία τα ιστορικά γεγονότα. Αποτελούν βασικές πηγές και...

εποπτικά μέσα για την ενημέρωση των νεώτερων γενιών και την κατανόηση της ουσίας των ιστορικών γεγονότων.

Με αυτή την έννοια εξακολουθώ να διατηρώ επιφυλάξεις για το κατά πόσο συμβάλλει στην αποκατάσταση της συλλογικής ιστορικής μνήμης η ατμόσφαιρα των παρελάσεων, της εκφώνησης τυποποιημένων πανηγυρικών λόγων και των δεξιώσεων που τις ακολουθούν. Οι δαπάνες για την πραγματοποίηση όλων αυτών των εκδηλώσεων, επί τόσα χρόνια, πιστεύω ότι θα επαρκούσαν για την ενίσχυση και προπάντων για τη σωστή λειτουργία των ιστορικών αρχείων σε κάθε περιοχή της χώρας και ιδιαίτερα στην Περιφέρεια, όπου και το μεγάλο έλλειμμα.

Η δυνατότητα προσέγγισης από τις νεώτερες γενιές αρχείων, όπως τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ταΙστορικά Αρχεία Μακεδονίας, της Βουλής, των Πανεπιστημίων, της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού (ΔΙΣ - ΣτρατιωτικΆ Αρχεία, το ΕΛΙΑ (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο), τα ΑΣΚΙ (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας) κ.ά. θα συνέβαλε, χωρίς καμιά αμφιβολία, στην απόκτηση των απαραίτητων γνώσεων για την Ιστορία μας. Θα πρόσφερε εκείνα τα κίνητρα που θα οδηγούσαν τον κάθε ευαισθητοποιημένο πολίτη να καταθέσει -στην μνήμη των προγόνων του- όσα ιστορικά έγγραφα σώζονταν στο οικογενειακό του αρχείο. Με μια τέτοια νοοτροπία -απότοκο μιας υψηλής Παιδείας- θα εμπλουτίζονταν με τον πιο αξιόπιστο τρόπο οι ιστορικές πηγές, που ιδιαίτερα στον βορειοελλαδικό παρουσιάζουν σημαντικά ελλείμματα.

Για την σημερινή επέτειο και στη μνήμη του πατέρα μου Κύρκου (1906-1975), που συμμετείχε όσο λίγοι ενεργά στα γεγονότα εκείνης της εποχής καταθέτω ορισμένες φωτογραφίες και γραπτές μαρτυρίες. Στις προθέσεις μου είναι να προσφέρω αυτά, όπως και πολλά άλλα, σε ένα αξιόπιστο ιστορικό αρχείο που θα επιδείξει το σχετικό ενδιαφέρον.

Και εδώ θέλω να σημειώσω ότι τα Αρχεία Νομού Χαλκιδικής, που αποτελούν περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους Γ.Α.Κ., δεν μπορούν να στηρίζονται μόνο στη φιλοτιμία όσων υπαλλήλων τα υπηρετούν με συνέπεια και αυταπάρνηση. Προκειμένου το ιστορικό υλικό που φιλοξενούν να αναδειχθεί και να καταστεί χρήσιμο για τις νεώτερες γενιές χρειάζονται υποδομές και ενίσχυση οικονομική και σε προσωπικό.

Στη φωτογραφία που είναι από τότε επιχρωματισμένη, απεικονίζεται στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας ο πατέρας μου κι αριστερά και δεξιά του δυο άλλοι Χαλκιδικιώτες φαντάροι, τα ονόματα των οποίων δυστυχώς δεν διασώθηκαν... Φέρει σημείωσή του, όπου προσδιορίζεται η ημερομηνία της φωτογράφισης: Φεβρουάριος του 1941. Σε ένα μήνα γεννήθηκα κι ο πατέρας μου δεν είχε επιστρέψει από το μέτωπο… Το ίδιο συνέβη ύστερα από τρία χρόνια, την ίδια εποχή, όταν γεννήθηκε το δεύτερο παιδί του, ο αείμνηστος αδελφός μου Νίκος. Και πάλι δεν παρευρέθηκε στη γέννηση, γιατί εκείνη τη φορά είχε βγει με συντρόφους του στο βουνό, παίρνοντας μέρος στην Αντίσταση κατά των κατακτητών ως ο καπετάν Λάμπρος της Χαλκιδικής.

Μήνες πριν την υπογραφή της ανακωχής με τους Γερμανούς, που έγινε την Κυριακή του Πάσχα της 20ης Απριλίου 1941, , έστειλε ένα γράμμα από την Αλβανία στη μάνα μου Ουρανία που καθώς φαίνεται δεν είχε πάρει τα προηγούμενα… Είχε ημερομηνία 13 Δεκεμβρίου 1940 και τόπο αποστολής …«κάπου εδώ προς τα Τύρανα»... Ο πατέρας μου έδινε σ’ αυτό οδηγίες για την καλλιέργεια των κτημάτων που είχε εγκαταλείψει, όταν έφυγε ξαφνικά για το μέτωπο: «…Να μου γράψητε εάν σπείρατε τα κριθάρια στο Λουζίκι (σ.σ. Καλογερικό μετόχι) και εάν ο Αντώνης Μουταφτσής άρχισε να κλαδεύη τα αμπέλια, καθώς και για τις ελιές …»…

Ακολούθησε η Κατοχή και η συμμετοχή του, ως καπετάν Λάμπρου, στην Αντίσταση κατά των ξένων κατακτητών, ο αναγκαστικός εκπατρισμός του, μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας, στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας (χωριό Ελλήνων πολιτικών προσφύγων), η παράδοσή του μαζί με άλλους 92 καπεταναίους του ΕΛΑΣ από την ηγέτιδα ομάδα του Ν. Ζαχαριάδη στο τότε ελληνικό καθεστώς (τότε έφερε το προσωνύμιο καπετάν Χαρίσης), όταν αυτοί διαφώνησαν με την «γραμμή» του, οι διώξεις, τα στρατοδικεία, οι αθωωτικές αποφάσεις…

Και πάλι όμως άρχισαν από την αρχή οι φυλακίσεις και ο εκτοπισμός του ίδιου και της μάνας μας Ουρανίας (το γένος Ν. Βερροιώτη), η κατάθεσή του το 1946 εκ μέρους της Αριστεράς σε αρμόδια Επιτροπή του ΟΗΕ, που ήρθε προκειμένου να ερευνήσει αν οι όμορες προς την Ελλάδα σοσιαλιστικές χώρες βοηθούσαν ή όχι το δημοκρατικό στρατό και όλες οι μετέπειτα οικογενειακές περιπέτειες, μέχρι και την τελευταία δικτατορία, με ανάλογες περιπέτειες…

Είναι αυτονόητο ότι μέσα από την πληθώρα των μαρτυριών και κυρίως των έγγραφων αποδεικτικών στοιχείων, που συνεχώς θα εμπλουτίζονται με το άνοιγμα των σχετικών αρχείων άλλων χωρών γι’ αυτή την εποχή, θα μπορέσει ο ερευνητής του μέλλοντος να φωτίσει και να εξιστορήσει περισσότερο αξιόπιστα τα γεγονότα.

Πολύγυρος 28-10-2015

Γιάννης Κ. Αικατερινάρης

αρχιτέκτων